Συχνά λέμε πως «όλοι οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους». Αν και η φράση αυτή εμπεριέχει μια δόση αλήθειας, η καθημερινότητα αποκαλύπτει κάτι πιο σύνθετο: η αγάπη δεν βιώνεται πάντα ως αγάπη, ειδικά όταν υπάρχουν “όροι” που το παιδί πρέπει να πληροί για να την αξίζει.
Η πιο γνωστή μορφή «δύσκολης» αγάπης είναι η αγάπη υπό όρους, όπου “με αγαπούν όταν…”:
- είμαι καλός μαθητής,
- δεν ενοχλώ,
- δεν στενοχωρώ τους γονείς μου,
- είμαι αυτό που εκείνοι χρειάζονται.
Αυτή η μορφή αγάπης περνάει το μήνυμα:«Η αξία σου εξαρτάται από το πόσο με ικανοποιείς».Το παιδί μεγαλώνει με την αίσθηση ότι “πρέπει να κερδίσει” την αποδοχή — κι αν αποτύχει, η αγάπη αποσύρεται.
Τι σημαίνει ανιδιοτελής αγάπη;
Ανιδιοτελής είναι η αγάπη που λέει:
«Είσαι άξιος αγάπης επειδή υπάρχεις. Όχι επειδή τα καταφέρνεις, με ευχαριστείς ή μου μοιάζεις».
Είναι η αγάπη που δεν εκβιάζει, δεν αποσύρεται, δεν απαιτεί ανταπόδοση. Δεν σημαίνει ότι όλα επιτρέπονται ή ότι δεν υπάρχουν όρια. Αλλά ότι τα όρια συνυπάρχουν με την αποδοχή.
Πώς καλλιεργείται αυτή η ανιδιοτελής αγάπη;
– Αποδοχή του παιδιού ως ξεχωριστής προσωπικότητας
– Ανάγκη να κατανοούμε τα συναισθήματά του, όχι να τα διορθώνουμε
– Συναισθηματική διαθεσιμότητα και παρουσία
– Διάκριση μεταξύ της συμπεριφοράς και της αξίας του παιδιού
– Αυτοφροντίδα και επίγνωση: η δική μας αγάπη ξεκινά από τη δική μας πληρότητα
Αν δεν υπάρχει αυτή η αγάπη…
Τα παιδιά αυτά, ενήλικες πια, παλεύουν με:
– Την ανάγκη να αποδεικνύουν διαρκώς την αξία τους
– Εσωτερική αυστηρότητα και ενοχές
– Δυσκολία στο να εμπιστεύονται την αγάπη των άλλων
– Συνεχή φόβο απόρριψης
– Απόσταση από τον εαυτό τους και τις ανάγκες τους
Η ανιδιοτελής αγάπη χρειάζεται ενσυνείδητη επιλογή, αυτογνωσία και συχνά θεραπευτική επεξεργασία των δικών μας τραυμάτων. Αν όμως προσφερθεί, γίνεται η πιο σταθερή γέφυρα προς ένα παιδί που θα μάθει να σέβεται τον εαυτό του και να δημιουργεί σχέσεις με βάση την αυθεντικότητα και την εμπιστοσύνη.
Κλείνοντας, η απάντηση δεν είναι να κατηγορήσουμε τους γονείς μας, αλλά να δούμε με επίγνωση πώς μεγαλώσαμε. Και να κάνουμε σήμερα μια νέα επιλογή: να αγαπήσουμε τα παιδιά μας – και τον εαυτό μας – όχι επειδή είναι τέλεια, αλλά επειδή είναι ανθρώπινα!